Oznaczenia opakowań z plastiku

Według obecnie obowiązujących przepisów każde opakowanie żywności w Polsce musi mieć informację o typie tworzywa, z jakiego zostało zrobione. O ile z rozpoznaniem papieru nikt nie ma większego problemu, to jeśli chodzi o opakowania plastikowe i mieszane, to można się w tym pogubić. Dlatego przekazuję wam prosty przewodnik po najczęściej spotykanych typach opakowań z tworzyw sztucznych.

Gdzie szukać informacji o typie tworzywa?

Gdzieś musi być 🙂 Zauważyłam, że czasami producenci całkiem sprytnie ukrywają tę informację. Bywa, że jest ona widoczna od wewnątrz opakowania, tylko po oderwaniu naklejki albo wytłoczona w taki sposób, że prawie jej nie widać. Generalnie trzeba szukać symbolu trójkąta zbudowanego z trzech strzałek, który w środku będzie miał napisany numer albo skrót typu tworzywa:

No to zobaczmy, w co najczęściej producenci pakują nasze jedzenie i napoje.

PET – Politereftalan etylenu

Zdecydowanie najczęściej spotykany rodzaj opakowania. PET występuje zarówno w formie cienkiej folii, jak i grubego, wzmocnionego plastiku. Jest to materiał wytrzymały i niechłonący, stąd jego szerokie zastosowanie, nie tylko w przemyśle spożywczym.

Typowe zastosowania: butelki na napoje i oleje, tacki do gotowych posiłków (np. przy dietach pudełkowych), opakowania foliowe do lodów, orzechów, słodyczy, jak również nabiału, przetworów mięsnych.

Bezpieczeństwo dla zdrowia: brakuje jednoznacznych badań, a co za tym idzie informacji, na temat tego, jaki wpływ na nasze zdrowie mają substancje zawarte w tworzywie PET. To pewnie dlatego tworzywo PET nie zostało jeszcze zakazane do pakowania żywności… Bo niestety jest wiele przesłanek do tego, że PET jest niebezpieczny dla zdrowia. Pod wpływem różnych czynników (np. temperatury) może uwalniać do napojów i żywności rakotwórczy antymon oraz substancję o właściwościach estrogenu, która powoduje zaburzenie gospodarki hormonalnej organizmu (a co za tym idzie choroby typu cukrzyca, rak piersi lub prostaty).

Według licznych źródeł PET nie nadaje się do ponownego użytku. Natomiast nigdzie nie udało mi się znaleźć dokładnych informacji, dlaczego woda nalana do butelki PET przez producenta jest mniej szkodliwa, niż woda, którą sami wypełnimy tę samą (umytą) butelkę.

Gdzie wyrzucać: do tworzyw sztucznych, PET podlega recyklingowi.

HDPE – Polietylen wysokiej gęstości

Ze względu na odporność na działanie wody, soli, kwasów, alkoholi i benzyny, częściej jest stosowany w opakowaniach paliw oraz w produkcji zabawek i armatury. Ponadto jest obojętny fizjologicznie, nie ma smaku ani zapachu.

Typowe zastosowania: butelki na mleko, czasem opakowania jogurtów

Bezpieczeństwo dla zdrowia: Wyżej wymienione właściwości HDPE sprawiają, że jest on jednym z bezpieczniejszych tworzyw również do przechowywania żywności. Niestety, trudno spotkać opakowania wykonane z tego tworzywa, pewnie dlatego, że jest ono droższe niż PET. Można używać ich ponownie.

Gdzie wyrzucać: do tworzyw sztucznych, HDPE podlega recyklingowi.

PVC – Polichlorek winylu

Z pewnością kojarzycie to tworzywo z branżą budowlaną i słusznie, gdyż tam jest najczęściej stosowane. PVC charakteryzuje wysoka odporność na czynniki mechaniczne.

Typowe zastosowania: na szczęście w przemyśle spożywczym stosowanie PVC zostało już mocno ograniczone, możecie się jeszcze czasami z tym tworzywem spotkać w opakowaniach na wynos albo folii spożywczej

Bezpieczeństwo dla zdrowia: PVC wydziela szkodliwe dla zdrowia toksyny, zwłaszcza pod wpływem wysokiej temperatury. Dlatego nie wolno podgrzewać w tych opakowaniach jedzenia. I w ogóle najlepiej go unikać, jeśli chodzi o kontakt z jedzeniem.

Gdzie wyrzucać: do tworzyw sztucznych, PVC podlega recyklingowi.

LDPE – Polietylen niskiej gęstości

Typowe zastosowania: reklamówki i worki foliowe, folia streczowa, powłoka tetrapaków i pseudo-papierowych kubków do kawy.

Bezpieczeństwo dla zdrowia: tworzywo LDPE uznawane jest za bezpieczne dla zdrowia, aczkolwiek nie powinno się go podgrzewać. Opakowań z LDPE można używać ponownie.

Gdzie wyrzucać: do tworzyw sztucznych, LDPE podlega recyklingowi.

PP – Polipropylen

Drugie najbezpieczniejsze, obok HDPE, tworzywo do przechowywania żywności. Ma wysoką temperaturę topnienia, dlatego często jest stosowany tam, gdzie może być na nią narażony, np. materiał na deski rozdzielcze samochodów.

Typowe zastosowania: pudełka na żywność wielokrotnego użytku (sprawdziłam nasze lunch-boxy, wszystkie są z PP), kubki do napojów czy jogurtów, opakowania foliowe do lodów, orzechów, słodyczy, jak również nabiału, przetworów mięsnych (podobnie, jak PET).

Bezpieczeństwo dla zdrowia: tworzywo PP uznawane jest za bezpieczne dla zdrowia. Można w nim podgrzewać żywność oraz używać ich ponownie.

Gdzie wyrzucać: do tworzyw sztucznych, PP podlega recyklingowi.

PS – Polistyren

Dobrze wam znany styropian jest najczęściej spotykaną odmianą tego tworzywa. Jest dobrym i zarazem lekkim izolatorem, stąd często wykorzystywany jest w budownictwie. Niestety równie często wykorzystuje się go w branży spożywczej…

Typowe zastosowania: pudełka na żywność (np. na wynos w niektórych lokalach), kubki na gorące napoje, tacki na mięso i nabiał. Ciekawostka – tworzywo PS nie zawsze wygląda jak styropian. Na przykład dzisiaj zauważyłam, że kubeczek, w którym jest BIO Organic śmietanka 30% z Lidla ma oznaczenie 06… Lepiej więc kupić tę z Pilosa, bo ona jest zapakowana w bezpieczne 05. Czyż to nie zaskakujące? 🙂

Bezpieczeństwo dla zdrowia: styropian jest niebezpieczny dla zdrowia, zawiera BPA i nie powinien być podgrzewany ani łączony z kwasami ani tłuszczami (czyli praktycznie z niczym). Unikajcie wszelkiej styczności waszego jedzenia z tym tworzywem.

Gdzie wyrzucać: do odpadów zmieszanych lub tworzyw sztucznych (w zależności od waszego odbiorcy śmieci). Styropian jest recyklingowany raczej w teorii niż w praktyce.

Inne tworzywa sztuczne

Do tej kategorii zostały wrzucone wszystkie tworzywa plastikowe, których nie udało się zakwalifikować do powyższych. Tak naprawdę sprowadza się to do tego, że nie wiemy, jaki skład chemiczny ma taki materiał. Co ciekawe do tej kategorii wpada również PLA, który jest biodegradowalnym (ale tylko przemysłowo) poliestrem produkowanym np. z kukurydzy.

Typowe zastosowania: trudno je wymienić, bo z tworzywami o typie „Inne” można się spotkać dosłownie wszędzie: w żywności, kosmetykach, zabawkach, i wszystkim co nas otacza (bo tak naprawdę, gdzie nie spojrzycie, to jest plastik).

Bezpieczeństwo dla zdrowia: Jeśli producent nie umieścił na opakowaniu dodatkowych informacji na temat tworzywa, to trzeba uważać, bo może ono zawierać BPA i inne toksyczne związki chemiczne. Takich opakowań nie należy podgrzewać, ani używać ponownie.

Gdzie wyrzucać: do odpadów zmieszanych. Jeśli opakowanie jest kompostowalne (tzn. ma odpowiedni certyfikat, o czym możecie przeczytać tutaj), to można je wyrzucić do odpadów bio.

Co oprócz plastiku?

Oprócz powyższych oznaczeń na pewno spotykacie się na co dzień z innymi „numerkami”, przykładowo z aluminium oznaczonym jako 41 lub ALU. Aluminium jest dosyć kontrowersyjnym tworzywem, bo z jednej strony zawiera szkodliwe dla zdrowia związki BPA, a z drugiej strony jest jednym z najlepiej recyklingowalnych materiałów – można je przetwarzać bez końca i bez utraty jakości. Z pewnością nie raz widzieliście też mieszanki materiałowe. Ja otwierałam dziś kawę zapakowaną w tworzywo kompozytowe C/LDPE o numerze 90 – wyglądało na mieszankę plastiku z aluminium. Wyrzuciłam to opakowanie do tworzyw sztucznych, choć brakuje konkretnych wytycznych, co z takimi tworzywami robić.

Generalnie złapałam bakcyla sprawdzania każdego opakowania pod kątem materiału, z którego zostało wytworzone. Najszybciej jest zajrzeć do Wikipedii, ale tam niestety nie znajdziecie opisu, który by odpowiadał na nurtujące człowieka pytania – czy to bezpieczne oraz czy to ekologiczne. Dajcie znać, jakie są wasze odkrycia, jeśli chodzi o opakowania żywności 🙂