Rodzaje opakowań – oksydegradowalne, biodegradowalne, kompostowalne i inne

Moda na zdrowe odżywianie i ekologię rozprzestrzenia się z prędkością światła. Mamy więc wysyp deklaracji i produktów ekologicznych z każdej strony, a zwłaszcza, jak pójdziemy na zakupy. Supermarkety już po prostu nie wiedzą co mają zrobić, żeby pokazać, że są bardziej zero waste niż pozostali. Dlatego coraz częściej będziecie się spotykać z różnymi opakowaniami wyglądającymi na plastik i oznaczonymi jako degradowalne, oksydegradowalne, biodegradowalne, kompostowalne lub celulozowe. Z tego artykułu dowiesz się, co poszczególne rodzaje opakowań faktycznie oznaczają i jakie są między nimi różnice.

Typ 1 – zwykła plastikowa reklamówka z ekologicznym hasłem i zielonymi obrazkami drzewka tudzież innej roślinki

Piszę o tym na początku, bo to najgorszy typ, po prostu nóż się w kieszeni otwiera. Zwykła foliowa reklamówka z ekologicznym hasłem typu: „Razem zadbajmy o środowisko”, „Używaj toreb wielokrotnego użytku”, „Chroń środowisko naturalne”, „Dbaj o ekologię”. Można je spotkać wszędzie, więc nie dajcie się na to nabrać! To greenwashing w czystej postaci.

Typ 2 – opakowanie degradowalne, inaczej oksydegradowalne (oxy-degradowalne)

Takie opakowanie jest zwykłym plastikiem zawierającym w swoim składzie dodatki przyspieszające jego rozkład – TDPA (Totally Degradable Plastics Additives). Dodatki te sprawiają, że tworzywo rozłoży się znacznie szybciej niż standardowy plastik. Chociaż lepszym słowem byłoby tutaj „rozpadnie się”. I właśnie to jest największy problem opakowań oksydegradowalnych – w procesie ich rozpadu powstaje mikroplastik, czyli malutkie cząsteczki plastiku, które pozostaną w środowisku dopóki nie ulegną całkowitemu rozkładowi.

Druga istotna kwestia dotycząca rozkładu opakowań oksydegradowalnych, to warunki, jakich potrzeba do ich szybkiej degradacji. Niestety warunki zwykłego wysypiska śmieci (a nie daj Boże waszego kompostownika) nie są wystarczające. Do szybkiego rozkładu tworzywa oksydegradowalnego potrzeba konkretnej ilości tlenu, ultrafioletu i/lub temperatury. Ponieważ takich miejsc w Polsce nie ma, to tworzywa te są spalane lub trafiają na wysypiska. Opakowań oksydegradowalnych nie powinniśmy również wyrzucać do tworzyw sztucznych, gdyż nie nadają się do recyklingu.

Podsumowując, tworzywa oksydegradowalne nie sprzyjają środowisku i powinniśmy ograniczać ich zużycie.

Typ 3 – opakowanie biodegradowalne

Jest to najczęściej spotykany rodzaj opakowań i toreb. Przedrostek „bio” oznacza tyle, że degradacja tworzywa przebiega z udziałem organizmów żywych. Niestety nie oznacza to, że jeśli zakopiesz jakąkolwiek reklamówkę biodegradowalną w ogródku, to stanie się ona zdrową przekąską dla żyjących tam dżdżownic. Zacznijmy od tego, że nie można postawić znaku równości pomiędzy „biodegradowalne” a „kompostowalne”. Ilustracja najlepiej opisująca zależność między tymi dwoma typami opakowań wyglądałaby mniej więcej tak:

Jednym zdaniem – nie wszystkie opakowania biodegradowalne są kompostowalne, ale wszystkie opakowania kompostowalne są biodegradowalne. Tworzywa kompostowalne to nasz Typ 4, więc przeczytasz o nich poniżej. A co do opakowań biodegradowalnych niebędących kompostowalnymi…

One również nie nadają się do recyklingu (ponieważ mają inne właściwości niż tradycyjne tworzywa sztuczne, co może powodować problemy w recyklingu, jeśli zostaną z nimi zmieszane). Być może rozłożą się na wysypisku szybciej niż zwykły plastik, ale do rozkładu takiego opakowania potrzebne są ściśle określone warunki – wilgotność i temperatura oraz obecność mikroorganizmów, które je skonsumują. Opakowania biodegradowalne (w przeciwieństwie do kompostowalnych) nie są ściśle uregulowane i tak naprawdę nie wiadomo co z nimi robić. Wniosek jest taki, aby ich po lepiej unikać, zwłaszcza jeśli mamy do wyboru…

Typ 4 – opakowanie kompostowalne

Opakowanie kompostowalne powinno mieć oznaczenie normy ASTM D6400 lub EN 13432 lub ISO 17088. Możecie je również rozpoznać po oznakowaniu:

Takie tworzywo możecie spokojnie kompostować, zakopać w ziemi albo wyrzucić do odpadów zielonych. Z wszystkich typów opisanych w tym artykule, ten jest zdecydowanie kandydatem najbardziej godnym polecenia 🙂

Typ 5 – opakowanie celulozowe

Piszę o nim, bo ostatnio Lidl mocno chwali się wprowadzeniem opakowań z celulozy, np. ja kupiłam tak zapakowaną marchewkę:

Zgodnie z instrukcją na opakowaniu, taką folię należy wraz z tacką wyrzucić do odpadów papierowych, gdyż nadaje się ona do recyklingu przemysłowego. Ale czy faktycznie zostanie takiemu recyklingowi poddana? Tego nie wiemy. Według niektórych źródeł można również próbować folię z celulozy kompostować, ale nie znając dokładnego składu tworzywa nie próbowałabym tego robić we własnym ogródku.

Gdzie to wyrzucić?

Na koniec daję wam podsumowanie w formie tabeli z informacją, do którego śmietnika powinniśmy wyrzucić omawiane rodzaje opakowań. Pamiętajcie, że prawidłowa segregacja śmieci to podstawa do tego, aby zostały one poddane recyklingowi.

Oraz mój prywatny ranking wyżej omawianych opakowań:

Naprawdę nie potrafię powiedzieć, co jest gorsze – opakowania oksydegradowalne, czy zwyczajny plastik, dlatego oba te typy są całkowicie poza podium.

***

Pisząc ten artykuł przebrnęłam przez dziesiątki stron internetowych. Znalezione informacje na temat opisywanych przeze mnie tworzyw bywały sprzeczne (zwłaszcza, kiedy wypowiadali się eksperci reprezentujący producentów opakowań danego typu). Dlatego poniżej zamieszczam źródła, na których oparłam powyższe wnioski i rekomendacje:
http://sciencesearch.defra.gov.uk/Default.aspx?Menu=Menu&Module=More&Location=None&Completed=0&ProjectID=16263
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018DC0035&from=EN
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28545359