O ile wczoraj nie spadłaś z księżyca, to z pewnością wiesz o tym, że należy trzymać się z daleka od Nutelli 😉 Zawiera ona bowiem olej palmowy, który jest szkodliwy dla zdrowia i dla środowiska.
Niestety, masa produktów żywnościowych zawiera olej palmowy. Jeśli chcesz dowiedzieć się, dlaczego olej palmowy jest niezdrowy i w jakich produktach spożywczych można go (czasem niespodziewanie) znaleźć, przeczytasz o tym tutaj.
Nie każdy natomiast wie, że olej palmowy można znaleźć również w kosmetykach takich jak: kremy, balsamy, żele pod prysznic, mydła, szminki, pomadki, szampony, odżywki do włosów i wielu innych. Okazuje się, że pochodne oleju palmowego są w większości przypadków pożądanym składnikiem kosmetyków ze względu na działanie oczyszczające, nawilżające i antyoksydacyjne. Nie zmienia to faktu, że jego pozyskanie jest destrukcyjne dla środowiska.
Z tego artykułu dowiesz się:
- dlaczego pozyskiwanie oleju palmowego szkodzi lasom deszczowym,
- pod jakimi nazwami olej palmowy może się ukrywać w żywności i kosmetykach,
- co możemy zrobić, jako konsumenci.
Dlaczego olej palmowy szkodzi środowisku?
Palmy olejowe lubią rosnąć w nisko położonych, tropikalnych regionach, gdzie zwykle występują lasy deszczowe i torfowiska. Tereny te są domem dla wielu zagrożonych gatunków zwierząt, m.in. orangutanów, nosorożców i tygrysów.
Aby powstały plantacje palm olejowych wypala się lasy, co zanieczyszcza środowisko samo w sobie. Do tego dochodzi efekt zwiększonej emisji CO2 na skutek wylesiania. Bogate ekosystemy zostają zastąpione monokulturami. Plantacje nazywane czasem „zielonymi pustyniami” są środowiskiem, w którym rodzime zwierzęta i rośliny nie mogą się rozwijać.
Ponieważ produkcja i eksport oleju palmowego przynosi ogromne korzyści finansowe, rdzenni mieszkańcy lasów tropikalnych są prześladowani. W ten sposób próbuje się ich „zachęcić” do przesiedlenia się na inne tereny, aby deweloperzy mogli zająć ziemię i stworzyć kolejną plantację.
Szczególnie zagrożonym gatunkiem są orangutany, ponieważ to ich to ich siedliska są głównym celem ekspansji plantatorów.
W latach 1999–2015 liczba orangutanów na Borneo zmniejszyła się o połowę i jest to bezpośrednio związane z uprawami palm olejowych. Często zdarza się, że te małpy są zabijane przez osoby zaangażowane w przemysł…
Olej palmowy w żywności i kosmetykach – pod jakimi nazwami występuje?
olej palmowy
olej roślinny
tłuszcz utwardzony
tłuszcz częściowo utwardzony
tłuszcz CBE
tłuszcz CBS
emulgator E471
etyl palmitate
elaeis guineensis
glycerin (gliceryna)
glyceryl sterate
hydrogenated palm glycerides
octyl palmitate
palm kernel oil
palm fruit oil
palimitic acid
palmate
palmitate
palmolein
palm stearine
palmityl alcohol
palmitoyl oxostearamide
palmitoyl tetrapeptide-3
sodium lauryl sulphate
sodium lauryl lactylate
sodium kernelate
sodium palm kernelate
stearic acid
Jeśli chodzi o kosmetyki, to najtrudniejszym do uniknięcia składnikiem będzie gliceryna. Nie zawsze wytwarza się ją z oleju palmowego, jednak widząc glicerynę w składzie można co najwyżej zgadywać, z jakiego tłuszczu powstała (a mogła nawet ze zwierzęcego!). Dlatego warto dopytywać producentów kosmetyków o te kwestie i zachęcać ich do pełnej transparentności.
Co możemy zrobić, jako konsumenci?
Biorąc pod uwagę, jak wszechobecny jest olej palmowy w żywności i kosmetykach, bardzo trudno jest całkowicie uniknąć jego konsumpcji. Organizacje pozarządowe aktywnie działają na rzecz ochrony lasów deszczowych wymuszając na producentach podpisanie ogólnych zobowiązań dotyczących produkcji tego surowca. Niestety, większość firm spełnia tylko najbardziej podstawowe wymagania, co nie jest wystarczające, aby ochronić cenne ekosystemy.
Konsumenci mogą pomóc:
- składając petycje i wywierając presję na firmy, aby przeszły na produkcję oleju palmowego, która nie zagraża środowisku;
- wspierając organizacje pozarządowe chroniące lasy deszczowe przed ekspansją plantatorów, np. Rainforest Alliance;
- unikając produktów z olejem palmowym lub
- kupując produkty z olejem pochodzącym ze zrównoważonych upraw, co jest potwierdzone odpowiednim certyfikatem.
Jakich certyfikatów szukać, aby mieć pewność, że nie przyczyniasz się do dewastacji lasów deszczowych
- RSPO (Roundtable on Sustainable Palm Oil)
Obecnie jest dominującym systemem certyfikacji oleju palmowego w produktach spożywczych i gospodarstwa domowego. RSPO to organizacja non profit, która zrzesza interesariuszy z całego łańcucha dostaw oleju palmowego oraz przedstawicieli organizacji społecznych. Wykorzystuje system głosowania konsensusowego w celu opracowania standardów i kryteriów dla swoich członków.
- International Sustainability Standard (ISCC)
ISCC stosuje surowe zasady dotyczące ochrony cennych krajobrazów, a także przyjaznej dla środowiska i społecznie odpowiedzialnej produkcji surowców rolnych i leśnych (w tym również oleju palmowego).
- Rainforest Alliance
Certyfikat ten wskazuje, że przedsiębiorstwo rolne, leśne lub turystyczne zostało poddane audytowi pod kątem zgodności ze standardami, które wymagają zrównoważenia środowiskowego, społecznego i ekonomicznego.
***
O ile bez jedzenia Nutelli można się łatwo (albo trudno 😉 ) obyć, to całkowita eliminacja oleju palmowego z naszej kuchni i łazienki wydaje się praktycznie niemożliwa.
Warto jednak być konsumentem świadomym i zadawać jak najwięcej pytań producentom – tylko w ten sposób wymusimy na nich pozyskiwanie składników produktów z odpowiedzialnych źródeł i z poszanowaniem środowiska naturalnego. Czy to będzie olej palmowy, czy jakikolwiek inny surowiec.
